Ard Germe Çeşitleri

Çoğu Ard Germeli yapılarda, ön gerilimli tendonlar betonun içerisinde bulunur. Bu tip yapı içerisine yerleştirilen Ard Germe sistemleri, Tutturulmuş (Bonded) ve Tutturulmamış (Unbonded) olarak iki gruba ayrılırlar. Bazı köprü ve yenileme uygulamalarında gergi tendonları yapısal elemanın dış kısmına yerleştirilir, bu tip uygulamalar ise harici (external) ard germe uygulamaları olarak anılmaktadır.

TUTTURULMAMIŞ (UNBONDED) TENDONLAR

Tutturulmamış (Unbonded) sistemlerde; öngerme halatı, servis ömrü boyunca çevresindeki beton üzerine bağlanmamaktadır. Tutturulmamış sistemler, halat ile çevresindeki beton arasındaki göreceli harekete izin verir. Çoğu tek halatlı sistem ve çoğu harici ardgerme sistemleri bu kategoriye dahil edilir.

Tutturulmamış sistemlerdeki tendonlar tipik olarak korozyon önleyici özel bir kaplama ile kaplanmış ve haddelenmiş plastik kılıfla korunan tek halattan oluşur. Bu durum, halatın plastik kılıf içinde hareket etmesini sağlar ve içeri suyun girişini önler. Halatlar, özel ankrajlar ve sertleştirilmiş çelikten kamalar kullanılarak betona ankrajlanır. Tendon, istenilen profili oluşturmak için uzunluğu boyunca sehpalar ile desteklenir.

Tek halatlı tutturulmamış ardgerme sistemi, görünümüne göre, standart veya kapsüllenmiş olarak sınıflandırılır. Kapsüllenmiş sistemler tendonun, klorürlere veya diğer zararlı maddelere maruz kalma ihtimalinin bulunduğu agresif ortamlar için gereklidir. Kapsüllenmemiş tendonlar ise, inşaat sırasında ve sonrasında herhangi bir su girişini önlemek üzere daha az agresif ortamlar için tasarlanmıştır. Şekil 1.7, standart ve kapsüllü bir tek halatlı tendon örneğini göstermektedir.

TUTTURULMUŞ (BONDED) TENDONLAR

Çoğu enjeksiyonlanmış Ard Germe sistemi tutturulmuş (Bonded) olarak nitelendirilir. Tutturulmuş sistemlerde; ön gerilimli çelik gerildikten sonra çevresindeki betona tutturmak için tendon içine özel bir enjeksiyon dolgusu yapılır. Enjeksiyon sertleştikten sonra sistem, çelik ile beton arasında herhangi bir göreceli hareket olmaksızın ayrılmaz bir bütün gibi davranır.

Tutturulmuş Ard Germe sistemleri tipik olarak çok halatlı veya tekli çubuklardan oluşan tendonlardan oluşabilir. Halatlar veya çubuklar, koruge galvaniz çelik, yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) veya polipropilen (PP) kanallara yerleştirilir. Kullanılan sisteme ve saha koşullarına bağlı olarak; halatlar beton yerleştirilmeden önce kanallara yerleştirilebilir veya kanallar halatlar olmadan da kurulabilir. Halatlar daha sonra kanalların içerisine çekilir veya itilir. Beton yeterli mukavemeti kazandığında, tendonlar gerilir ve kanalların içerisi özel bir enjeksiyon malzemesi ile doldurulur.

Enjeksiyon, suya ve kirleticilere karşı fiziksel bir engel oluşturur ve gerilen çeliği korozyondan koruyan alkali bir ortam sağlar. Aynı zamanda enjeksiyon ile halatlar çevresindeki betona bağlanır.

DAHİLİ VE HARİCİ TENDONLAR

Dahili bir tendon yapısal betonda ankrajdan ankraja tamamen kılıflanır. Öngerilmeli çeliğin (çubuk veya halat) içine yerleştirileceği boşluğu oluşturmak için oluklu bir kanal, beton yerleştirilmeden önce kalıp içine yerleştirilir. Oluklar, tendonu çevresindeki betona kilitler ve tendonun beton ile bütün olarak hareket etmesini sağlar. Bu tür tendonlar, kirişler, döşemeler, çekiç başlı köprü ayakları, bulb-T ler ve kutu kirişli köprülerde kullanılır.

Dahili tendonların aksine harici tendonlar, ankraj ve sapma noktalarının haricinde yapısal betonun dışına monte edilir. Dış tendonlar ankrajlar veya sapmalar arasında düz olabilir. (Şekil 1.9) Dış tendonlar, prekast (öndökümlü) bölmeli kutu kirişlerinde, koblo desteklerinde ve onarım uygulamalarında yaygın olarak kullanılır.

Harici ardgerme işleminde kullanılan ön gerilimli çelik, tekli-çoklu çelik demetler(Halatlar), çubuklar veya teller olabilir. Tek halatlı tendonlarda, halat genelde yağlanır ve plastikle kılıflanır(tipik bir tutturulmamış tek halatlı tendonda olduğu gibi). Çok telli, çubuklu ve halatlı tendonlar ise içi pürüzsüz kanalla kapatılır ve daha sonra da kanal içi enjeksiyon veya balmumu ile doldurulur.

Harici ard germe sistemleri, tendon ve tutturulduğu eleman arasındaki göreceli harekete izin verdiğinden pratikte tutturulmamış sistem kabul edilir.